ZOBO: pilotproject voor nieuwe oplossing voor woningen met een hoog gasverbruik

Aanleiding

Het consortium wil met dit project de werking valideren en de kosten verlagen van het ZOBO-systeem, waarmee woningen gasloos of 'gasloos-ready' worden. Verduurzaming wordt voor een grote groep huiseigenaren financieel aantrekkelijk bij een terugverdientijd onder de 10 jaar.

Het ZOBO-systeem bestaat uit PV-T panelen als warmtebron, een warmtepomp en een kleine bodembron als warmtebuffer voor de koude dagen. Dit geeft de zuinigste en klimaatvriendelijkste warmte-opwek. Het rendement (sCOP) is 30-40% hoger dan een luchtwarmtepomp. Ook het comfort is hoog: het is stil en in de zomer is passief koelen mogelijk.

Als het vriest, is het voordeel op luchtwarmtepompen groot: deze zetten vaak elektrische heaters aan met een groot stroomverbruik. Maar er zijn twee problemen:

1. Een ZOBO-systeem is duur.
2. Het is niet bekend hoe deze moet worden gedimensioneerd.

Het consortium wil deze problemen oplossen door de berekening van de dimensionering te testen en door de systeemkosten met 25-35% te verlagen. Het innovatieve systeem wordt in een pilot-installatie getest.

Doelstelling

In Nederland zijn er 820.000 woningen die meer dan 2.000 m³ gas verbruiken. Deze 12% van de woningvoorraad gebruikt 27% van het aardgas voor woningen. Deze woningen hebben een hoge warmtevraag door matige isolatie (onder andere enkelsteens gevels) en vaak traditionele verwarmingen.

Door het aanpakken van woningen en kantoorpanden met een gasverbruik boven de 2.000 m³ wordt de grootste CO2-reductie bereikt. Tot nu toe is de 'warmtetransitie' voor dit segment nog niet van de grond gekomen. Het consortium heeft als hypothese dat een ZOBO-systeem (ZOnnewarmte met BOdemopslag) de beste oplossing is voor veel van deze grote gasverbruikers.

Korte omschrijving

Dimark Solar heeft diverse indak-PVT-modules ontwikkeld en geïnstalleerd. In het TKI-project 'Inshape' bleken deze PVT-modules goed te presteren. In project ZOBO ontwikkelt Dimark een full-size PVT-module voor de nieuwe generatie standaard PV-modules, met halve cellen en 3 j-boxen op de achterkant.

Penvoerder Energist heeft een dimensioneringtool ontwikkeld op basis van literatuur en eigen analyses. Dit rekenmodel gebruikt het gasverbruik, lokale weerdata en de dakafmetingen om de dimensionering te bepalen van de PVT-panelen, het warmtepompvermogen en de diepte van de bodembron. Dit rekenmodel wordt in project ZOBO getest en verbeterd.

EnergyGuards is een snelgroeiend installatiebedrijf uit Den Haag dat zich richt op de verduurzaming van woningen. Het heeft duizenden PV-installaties en honderden bodem gekoppelde warmtepompen geplaatst. In het project realiseert EG de pilotinstallatie; het ontwikkelt een speciale aansturing tussen de bodembron, de PVT en warmtepomp; en het ontwikkelt een installatieproces waardoor minder arbeidsuren nodig zijn.

Ook wordt in het project een goedkopere boormethode getest, een goedkopere warmtepomp en worden de systeemprestaties geanalyseerd.

Resultaat

Het consortium valideert de werking en verlaagt de kosten van het ZOBO-systeem. Het ZOBO-systeem biedt woningeigenaren een oplossing die:

• De woning aardgasvrij of 'aardgasvrij-ready' maakt.
• Het milieuvriendelijkst is en het laagste stroomverbruik heeft.
• Het hoogste comfort biedt.
• Binnen 5 werkdagen, met minimale overlast, vrijwel overal kan worden gerealiseerd.
• Een acceptabele terugverdientijd heeft van 10 jaar of minder.

Deelresultaten van het project

• Een correcte samenwerking tussen PVT, bodembron en warmtepomp.
• Het systeem is in staat een huis voldoende warm te houden.
• Berekeningen voor dimensionering en prestaties (COP) zijn getest/gevalideerd.
• Betrouwbare en goedkopere PVT-panelen.
• Validatie van een goedkopere boortechniek.
• Vermindering installatie-arbeid.
• Monitoring van prestaties en storingen.